14 grudnia 2021r. w Jaśle odbyły się powiatowe obchody 40. rocznicy wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. Dokładnie czterdzieści lat temu, w jasielskiej Hucie Szkła, jej załoga poprzez strajk postanowiła wyrazić sprzeciw wobec wprowadzonego przez władze komunistyczne stanu wojennego. Wydarzenie to upamiętniać ma obelisk, który został dzisiaj odsłonięty przy I Liceum Ogólnokształcącym w Jaśle. Nasi Strzelcy godnie reprezentowali nasze liceum w tych  uroczystościach.

Obelisk, z wyrytą na nim w centralnym miejscu sentencją, „Lud jest nosicielem prawdy” połączony z Krzyżem „Wolność i Solidarność”, jako całość, jest wyrazem wdzięczności dla robotników i chłopów, za ich wkład w odzyskanie przez Polskę wolności.
Krzyż „Wolność i Solidarność” - to polskie odznaczenie cywilne nadawane działaczom opozycji z lat 1956-1989.
Załoga Huty Szkła w Jaśle w dniu 14 grudnia 1981 roku strajkując wyraziła swój sprzeciw po wprowadzeniu stanu wojennego. Huta, jako jedyny zakład w powiecie jasielskim, zdecydował się na tak ostrą formę protestu.
Ówczesna, robotnicza załoga też była przynależną cząstką ludu, który jest podmiotem zapisanej sentencji. W płycie obelisku został nakreślony zarys tablicy, na której zapis upamiętnia wspomniane wydarzenie.

Lud jest nosicielem prawdy.

     Słowa „Lud jest nosicielem prawdy”, pochodzą z „Etyki Solidarności” ks. Józefa Tischnera. Broszura ukazała się 1981 roku. Poszerzony fragment tekstu, w którym one są umieszczone brzmi następująco: „ Lud ma zawsze rację - jest nosicielem prawdy. Znaczy to: ci, którzy znajdują się na samym spodzie drabiny społecznej, wiedzą najlepiej, jakie dobre i złe strony posiada system, w którym żyją. Chcecie wiedzieć, czym naprawdę jest nasz system społeczny? Nie pytajcie o to socjologów, nie pytajcie wojewodów, sekretarzy - pytajcie robotników, pytajcie chłopów. Ich wiedza nie pochodzi z drugiej ręki - z czytania gazet, książek, z opowiadania znajomych, lecz jest wypisana twardą codziennością na ich grzbiecie. ....... Dlatego absolutna prawda jest wśród ludu.”
    Czy robotnicy i chłopi — polski lud - wiedział, czym naprawdę był nasz system społeczny?
Odpowiedzi na to pytanie poszukajmy w zasygnalizowanych wydarzeniach z historii PRL.
    Polska po II wojnie światowej, znalazła się w bloku państw socjalistycznych, całkowicie podporządkowanych Związkowi Radzieckiemu. Władzę w kraju sprawowała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, której działalność była uzależniona tylko od Komunistycznej Partii ZSRR.

Kolektywizacja wsi.
Komitet Centralny /wówczas/ Polskiej Partii Robotniczej, we wrześniu 1948 roku, podjął decyzję o kolektywizacji wsi. Był to sztandarowy program w budowie socjalizmu. Przy jego realizacji zastosowano środki przymusu: represje, nawet więzienie.
Wprowadzono obowiązkowe dostawy płodów rolnych, za które płacono około 50% ich wartości rynkowej. Polscy chłopi bronili jednak swej własności tak, jak niepodległości. Polska była jedynym krajem w bloku sowieckim, gdzie ona nie została przeprowadzona.
   22 lipca 1952 roku, sejm jednogłośnie uchwalił konstytucję PRL. Autorem dyrektyw do jej opracowania, był sam Józef Stalin. Przesłany do zatwierdzenia projekt musiał zostać zmieniony, bo zgłosił on do niego blisko 50 poprawek. Śmierć „największego zbrodniarza w historii” w 1953 roku, spowodowała częściowe zluzowanie stosowanych represji. Charakterystyczna dla stalinizmu robotnicza bieda, pozostała. Dodatkowe zło tkwiło w tym, że rządząca partia rozdzielała ją na społeczeństwo nierównomiernie. Bieda, bardzo boleśnie dotknęła Wielkopolskę i jej stolicę, Poznań.

Czerwiec'56
28 czerwca 1956 roku, robotnicy poznańskich zakładów pracy przystąpili do strajku. W centrum miasta zgromadziło się około 100 tysięcy demonstrantów., w tym spora ilość młodzieży. Wśród wielu transparentów i wznoszonych haseł wyróżniały się dwa: „Żądamy chleba”, „Chcemy Polski - katolickiej nie bolszewickiej”. Nikt z władzy, ze zgromadzonymi ludźmi nie podjął rozmowy, co doprowadziło tłum do desperackich działań. Grupy demonstrantów przystąpiły do zajmowania partyjnych i rządowych budynków: KW PZPR, MO, UB itp. Biuro Polityczne KC PZPR zdecydowało się na wojskową pacyfikację „zbuntowanego miasta”.
Śmierć poniosło 58 osób, w tym 14 poniżej 18 lat.
Poznański — robotniczy bunt — spowodował pojawienie się „październikowej odwilży”.
I sekretarzem KC PZPR został Władysław Gomułka. Prymas Stefan Wyszyński odzyskał wolność, religia wróciła do szkół, nastąpił powrót na dawne stanowiska profesorów uniwersyteckich usuniętych z uczelni w latach 1949 - 1950, partia wycofała się z kolektywizacji wsi.
    Początkowy okres rządów Gomułki to czas względnej swobody. Wielu Polaków zaczęło się oswajać z istniejącym reżimem. Ta sytuacja nie trwała nawet 2 lat. Ponownie pojawiły się konflikty z Kościołem, nastąpiło nasilenie cenzury. Ekipa Gomułki nazwana „dyktaturą ciemniaków”, doprowadziła do społecznego i gospodarczego kryzysu, który swój kulminacyjny punkt miał miejsce w grudniu 1970 roku.

Grudzień'70
Bezpośrednią przyczyną strajku jaki 14 grudnia rozpoczęli robotnicy Stoczni Gdańskiej , była ogłoszona dwa dni wcześniej podwyżka cen artykułów żywnościowych. Zasadniczy postulat był jeden - odwołać podwyżkę cen. Brak odzewu władzy w tej sprawie wywołał w ludziach złość. Protesty dominowały na Wybrzeżu i występowały też w wielu miastach naszego kraju. Demonstranci atakowali głównie budynki z siedzibą partii. Rewolta trwała do 20 grudnia. W tym dniu na stanowisko I sekretarza KC PZPR został powołany Edward Gierek. Sytuacja w zakładach pracy uspokoiła się dopiero w lutym 1971 roku, kiedy rząd wycofał się z grudniowej podwyżki cen.
W pacyfikacji na Wybrzeżu brało udział 9 tysięcy funkcjonariuszy MO i 27 tysięcy żołnierzy.
Oficjalnie śmierć poniosło 45 osób.
    Lata 70 to czasy pogłębiającego się kryzysu i jednocześnie lansowanej przez środki masowego przekazu propagandy sukcesu. Chwilowa poprawa statusu materialnego okupiona została gigantycznym zadłużeniem Polski.

Czerwiec'76
25 czerwca 1976 roku, robotnicy radomskich Zakładów Mechanicznych im. gen. Waltera ogłosili strajk, żądając wycofania się rządu z podwyżki cen artykułów żywnościowych, ogłoszonej poprzedniego dnia. Z tym postulatem, wraz z pracownikami innych zakładów w mieście , poszli pod gmach KW PZPR. Demonstranci około 2 godzin spokojnie czekali na odpowiedź. Kiedy się zorientowali, że budynek jest pusty, zdesperowani podpalili go.
Protesty miały miejsce w Płocku, Ursusie i innych miastach. Wieczorem, w wystąpieniu telewizyjnym, premier Jaroszewicz odwołał zapowiedzianą podwyżkę cen. W tym czasie, zatrzymani przez MO demonstranci przechodzili przez tzw. „ścieżkę zdrowia” - szpalery milicjantów bijących robotników pałami.
     Tym razem, wyrządzone krzywdy uruchomiły spontaniczną pomoc materialną, medyczną kodowanych. Zawiązał się Komitet Obrony Robotników. Wkrótce powstały inne opozycyjne organizacje.

Lato'80
Lato 1980 roku, przyniosło falę strajków i protestów przeciwko pogłębiającemu się kryzysowi gospodarczemu i politycznemu. Wobec zaistniałej sytuacji, władza zastosowała inny sposób postępowania, niż poprzednio. Rząd zdecydował się na zawarcie porozumień z Komitetami Strajkowymi w Szczecinie, Gdańsku, Jastrzębiu Zdroju i Hucie Katowice. Komitety Strajkowe były reprezentowane nie tylko przez robotników, ale brali w nich udział ludzie wykształceni, inżynierowie, intelektualiści. Nawiązana współpraca doprowadziła do powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Jego rejestracja nastąpiła 10. 11.1980r.
Rok później ZMńązek liczył prawie 10 milionów członków, w tym około 90% stanowili robotnicy. Normalna działalność trwała krótko.
    13 grudnia 1981 roku, Rada Państwa wprowadziła stan wojenny. Przygotowania z tym związane trwały ponad rok. Sporządzana dokumentacja przez sztab generała Jaruzelskiego, była często kontrolowana i sprawdzana przez ludzi z Moskwy. Solidarność zeszła do podziemia. Mimo terroru, stosowania przemocy prowokacji ze strony władzy, płomyk wolności był utrzymany.
Pewno Opatrzność sprawiła, że w tamtym czasie na arenie międzynarodowej pojawiły się dwie wybitne Osobowości; papież Jan Paweł II i prezydent Ronald Reagan. Dzięki Nim wytworzyła się taka sytuacja geopolityczna, że Solidarność 4 czerwca 1989 roku mogła świętować odzyskanie wolności. Kontraktowe wybory do sejmu i wolne do senatu związane z tą datą, spowodowały, że Polska wyzwoliła się z reżimowej władzy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

 

Jasło, 14.12.202 lr.
Opracował: Stanisław Koczwara”

Our website is protected by DMC Firewall!